เลือกเกิดไม่ได้

                เคยสงสัยเรื่อง อะไรเป็นตัวกำหนดให้เกิดมาเป็นตัวเรา   ทำไมไม่ไปเกิดเป็นคนต่างชาติ  ไม่ไปเกิดเป็นชาวเอสกิโม ไม่ไปเกิดเป็นชาวดอย  ไม่ไปเกิดเป็นคนป่าในอเมซอน ไม่เกิดเป็นหมา แมว....ฯลฯ    หรือว่าความเชื่อเรื่องบุญกรรมเป็นตัวกำหนดการเกิดของเรานั้นมีจริง?  เพราะถูกผู้ใหญ่กรอกหู ใส่ข้อมูลความเชื่อนี้มาตั้งแต่เด็ก  นั่นคือถ้าเราทำกรรมดี หรือสร้างบุญกุศลไว้เยอะในชาตินี้  ย่อมได้ไปเกิดในชาติหน้าในที่ดีๆ ไม่ต้องลำบาก ไม่ต้องไปเกิดเป็นเดรัจฉาน  และ ทุกคนล้วนต้องเกิดตายเวียนว่ายเป็นวัฏสงสารไม่รู้จบ  จนกว่าจะหมดกรรม .....   มันเป็นความเชื่อเรื่องชาติภพ ที่ว่าเราเกิดมาโดยมีกรรมเป็นแดนเกิด  หมายถึงว่า กรรมคือตัวกำหนดของการเวียนว่ายตายเกิดทุกชาติภพ รวมถึงกำหนดความเป็นไปของชีวิต การดำรงอยู่ การได้รับผลด้านดีและด้านร้ายในภพนี้และภพหน้า  เรียกได้ว่า บุญกรรมนำพาชีวิตให้มาเกิด และกรรมเป็นเหตุให้มนุษย์เกิดมาแตกต่างกัน ..... ฯลฯ เป็นความเชื่อในเชิงศาสนา  ที่ถูกใส่สมองมาตั้งแต่เกิด  มุมมองส่วนตัวเข้าใจว่า เป็นเพียงกุศโลบายที่หวังให้คนทำความดี คิดดี และกลัวผลของการทำชั่ว เพื่อให้คนในสังคมอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข และปฏิบัติดีต่อกัน   เพราะเชื่อเองว่า บุญคือความสุขในใจของเราเอง  และกรรมคือการกระทำใดๆที่ส่งผลต่อผู้กระทำให้ได้รับผล  ทำกรรมดีย่อมได้ผลดี ทำกรรมชั่วย่อมได้ผลชั่ว นั่นคือ บุญและกรรมเกิดขึ้นในตัวเราเองในชาตินี้เท่านั้น   เพราะปัจจุบันยังไม่มีข้อพิสูจน์ที่ยืนยันว่า มีชาติก่อน หรือชาติหน้ามีอยู่จริงไหม๊   ทุกคนตายแล้ว ไปเกิดใหม่จริงเหรอ ไปยังไง ผลของกรรมดี กรรมชั่วของมนุษย์ในชาตินี้มีผลต่อการไปเกิดในชาติภพใหม่อย่างไร ..... เป็นเรื่องที่ยังไม่มีใครพิสูจน์ให้เห็นได้อย่างเป็นรูปธรรม เป็นความเชื่อที่เกี่ยวกับวัฏสงสารในศาสนาพุทธ  ส่วนตัวผม(ที่มีกรรมเยอะ)เชื่อว่าวัฏสงสารอาจไม่มีอยู่จริง  อะไรจะเกิดก็เกิดในชาติที่เราอยู่นี้แหล่ะ  และเมื่อร่างกายหมดอายุขัยแล้วก็หายไป ส่วนจิตจะหายไปตามสังขาร หรือจะไปไหน ก็ยังไม่มีข้อยืนยัน มีแต่เรื่องเล่าให้เชื่อใน วัฏสงสาร 
               ผมว่าผู้กำหนดการเกิดของเราคือ พ่อแม่ของเรา ที่มาเจอกันและเกิดปฏิสนธิ โดยอสุจิของพ่อ ตัวที่แข็งแรงที่สุดจะว่ายไปยังท่อนำไข่แล้วไปเจาะเปลือกไข่ของแม่ ทำการปฏิสนธิให้เกิดมีชีวิตขึ้นมา นั้นแหล่ะคนที่กำหนดให้เกิดเรามาที่แท้จริง   ถ้าพ่อแม่เราเป็นคนต่างชาติ เราก็เกิดเป็นคนต่างชาติ   ถ้าพ่อแม่เราเป็นชาวนา ชาวประมง เราก็เกิดมาเป็นชาวนา ชาวประมง   แต่ก็อาจจะมีผู้แย้งว่า ก็กรรมเวร หรือโชคชะตากำหนดให้พ่อแม่ของเราทั้งสองมาเจอกัน เพื่อสร้างเราขึ้นมา  เถียงกันไม่จบ และก็ไม่มีประโยชน์อะไรในชีวิตที่จะมาเอาชนะกันเรื่องนี้ครับ     นั่นคือตัวเราถูกกำหนดจากผู้ให้กำเนิดตั้งแต่เกิด ไม่ได้มีสาเหตุมาจาก กรรมแต่ชาติไหน ซึ่งเชื่อว่าไม่มีอยู่จริง และเป็นความเชื่อส่วนตัวของผมเพียงผู้เดียว
               มีคำพูดที่ว่า "คนเราเลือกเกิดไม่ได้ แต่เลือกที่จะเป็นได้ "  ซึ่งผมว่า เป็นเพียงสำนวนเพื่อสื่อให้กำลังใจ ให้เกิดการคิดเปลี่ยนแปลงรูปแบบของการใช้ชีวิตให้ดีขึ้นกว่าเดิม เพราะทุกสิ่งที่เกิดขึ้นย่อมอยู่ที่ตัวเราเองเป็นผู้กำหนดชะตากรรมของชีวิตตัวเอง  แต่ในความเป็นจริง  ชีวิตบางชีวิต เลือกเกิดไม่ได้ และเลือกเป็นไม่ได้ด้วยซ้ำ โดยเฉพาะคนที่ด้อยโอกาส หรือเด็กที่เกิดมากับความไม่พร้อมของพ่อแม่    ไม่ได้ง่ายเลยที่จะเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิต  ลองคิดดู ตั้งแต่เกิดมา กว่าจะมีความสามารถในการมีชีวิตเป็นของตัวเอง โดยไม่ต้องพึ่งพาใคร  โดยคิดเองได้ว่า ไม่พอใจในสิ่งที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ก็มีอายุมากแล้ว การจะเปลี่ยนแปลงก็สายไป     ตัวอย่างเช่น ถ้าไปเกิดเป็นลูกของชาวประมง ที่พอจำความได้ ก็เห็นพ่อแม่ลงเรือออกหาปลาทุกเช้า ชีวิตมีแต่ทะเล-เรือ-ปลา เป็นสิ่งที่เห็นตั้งแต่เด็ก  บางทีพ่อแม่ก็เอาติดลงเรือไปหาปลาด้วยกัน กินอยู่หลับนอนบนเรือตลอดทั้งวัน  กิจกรรมที่เกิดขึ้นทุกวัน ทำซ้ำๆ  จนกลายเป็นวิถีชีวิต ซึ่งเป็นตัวกำหนดให้เติบโตมามีอาชีพเป็นชาวประมงเหมือนพ่อแม่ และเมื่อเขามีครอบครัว วิถีชีวิตก็จะถูกส่งต่อให้ลูกของเขา เป็นเหมือนพ่อแม่ที่เป็นแบบอย่างของเขา  ส่งต่อๆสืบทอดกันไป ภายใต้ความรู้สึกว่าเป็นสิ่งที่เขาต้องทำ พอใจในสิ่งที่เป็นอยู่ คุ้นชินกับวิถีชีวิตโดยไม่คิดจะเปลี่ยนแปลง   และสมมุติว่าเขาได้มีโอกาสได้เรียนหนังสือ มีความรู้ ได้เห็นเรื่องราวที่เกิดกับคนที่อยู่นอกวิถีชีวิตที่ตัวเองเป็นอยู่ เขาอาจค้นพบวิถีชีวิตใหม่ๆ ที่ท้าทาย หรือผลักดันให้เขามีความคิดที่จะเป็นปลี่ยนแปลงในวิถีเดิมที่เป็นอยู่ เพื่อให้ดีขึ้น และลงมือทำให้มีทางเลือกเพิ่มขึ้น การเปลี่ยนแปลงก็จะเริ่มต้นขึ้น  เขาอาจจะอยากที่จะใช้ชีวิตอีกรูปแบบที่น่าพอใจกว่า  หรือพัฒนาอาชีพประมงที่ทำอยู่ให้ดีขึ้น  ซึ่งนั่นแหล่ะคือความหมายของการเลือกที่จะใช้ชีวิต ซึ่งก็ไม่ได้หมายความว่าทุกคนต้องประสบความสำเร็จไปทุกอย่าง  ก็มีบางคนที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้  บนโลกนี้มันโหดร้ายสำหรับคนที่ด้อยโอกาส เช่น ชาวปาเลสไตน์ในเขตฉนวนกาซา ที่กำลังถูกฆ่าล้างเผ่าพันธุ์โดยประเทศอิสราเอล ซึ่งดูจากข่าวแล้ว เป็นสิ่งที่น่าหดหู่ และไม่เชื่อว่ามนุษย์จะเข่นฆ่ากันได้ขนาดนี้  เด็กเล็กถูกฆ่าตายจำนวนมาก เกิดมาท่ามกลางสงคราม ได้ยินเสียงปืน เสียงระเบิดตั้งแต่เกิด พ่อแม่เลี้ยงดูมากับการใช้ชีวิตอย่างลำบาก ดิ้นรนเอาชีวิตรอดจากสงคราม  ไม่ต้องพูดถึงการเข้าโรงเรียน หรือการใช้ชีวิตที่เป็นปกติเหมือนเด็กอีกซีกโลก แค่เอาชีวิตในรอดไปวันๆไม่อดอยากตายก็พอ  เพราะเขาเลือกเกิดไม่ได้         
               ถึงแม้ไม่สามารถเลือกเกิดมาได้  แต่การที่จะเติบโตมาได้ดีหรือไม่  ขึ้นอยู่กับ 4  อิทธิพล ที่มีผลต่อการกำหนดรูปแบบชีวิต  คือ 
(1) พ่อแม่หรือผู้ปกครอง  (2) สิ่งแวดล้อม  (3) โอกาส และ (4) ตัวเอง     
               (1) พ่อแม่หรือผู้ปกครอง (ส่วนใหญ่)   ยกให้เป็นตัวกำหนดสำคัญในอันดับแรก ตั้งแต่เด็กลืมตามาใช้ชีวิตบนโลก 
                     - พ่อแม่เป็นคนเริ่มต้นทำให้เกิด   โดยแม่ยอมลำบากอุ้มท้องดูแลมาหลายเดือน และอาศัยมือคุณหมอทำให้เกิดมา
                     - เป็นคนที่เลี้ยงดู ใส่ความคิด ใส่ความเชื่อ ใส่ปัญญา  ให้การศึกษา เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้กับเราตั้งแต่เกิด 
                     - บางคนวางแผนอนาคต และสร้างเส้นทางอนาคตให้กับเรา 
                     - เป็นผู้มอบความรักและผูกพัน หล่อหลอมจิตใจของเราให้อ่อนโยน หรือก้าวกร้าว  
                     - สร้างระบบความคิดที่เป็นพื้นฐาน รวมถึงกรอบความคิด (Mindset)ที่ติดตัว 
                     - ส่งเสริมให้มีพฤติกรรม การแสดงออก ให้ทางที่ดี 
                     - ให้การอบรมสั่งสอน  ให้เป็นผู้มีจิดใจที่ดี มีคุณธรรม รู้ผิด รู้ชอบ และเป็นคนดีของสังคม     
                     - เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูก    ........ ฯลฯ  
                     ตัวอย่างเช่น   เด็กส่วนใหญ่ที่เกิดจากพ่อแม่ที่พูดจาไม่ไพเราะ กู มึง  ทุกคำพูดเต็มไปด้วยชื่อของสัตว์เลื้อยคลาน  เด็กที่เติบโตมากับเสียงที่ได้ยินจนเป็นปกติและคุ้นชิน  คำพูดของเขาก็จะถูกถ่ายทองมาจากพ่อแม่ และเด็กก็เห็นเป็นเรื่องปกติ เพราะเจอมาตั้งแต่จำความได้     หรือพ่อแม่มีพฤติกรรมชอบเอาเปรียบ หรือความเอาชนะโดยไม่สนเรื่องความถูกต้อง  เด็กที่โตมาก็มักจะมีนิสัยเหมือนกัน คือเอาเปรียบคนโดยไม่สนเรื่องความถูกต้อง  หรือพ่อแม่ที่ติดมือถือ เล่นโซเชียลทั้งวัน เลี้ยงเด็กโดยเปิดมือถือให้ดู อยู่กับเทคโนโลยี่ เด็กก็จะเติบโตมากับจอ บนโลกเสมือน มีพฤติกรรมที่ไม่ต่างจากพ่อแม่ หรืออาจจะแย่กว่า หรือพ่อแม่ที่มักพาลูกเข้าวัด ทำบุญ ไปนั่งสมาธิ ไปฟังเทศน์ ฟังธรรม  เด็กก็จะเติบโตมีจิตใจเป็นธรรม มีพฤติกรรมที่แตกต่างจากเด็กในวัยเดียวกัน  หรือพ่อแม่ที่ชอบกินอาหารนอกบ้านเป็นประจำ อย่างไม่รู้ผลกระทบ และไม่ระวัง ตามใจปาก รวมทั้งไม่ชอบออกกำลังกาย  เด็กที่โตมามักจะ ป่วยบ่อย โรคอ้วน มีโรคประจำตัว ...  หรือพ่อแม่ที่มีพฤติกรรมก้าวกร้าว รุนแรง ตะโกนด่ากัน ตบตีกันให้ลูกได้เห็น  เด็กที่โตมา มักจะซึมซาบพฤติกรรม และมีพฤติกรรมที่เป็นเช่นเดียวกัน ซึ่งจะเป็นปัญหาต่อสังคมต่อไป    หรือ เด็กที่เกิดกับพ่อแม่ที่รักสัตว์ รักธรรมชาติ ชอบพาไปสัมผัสธรรมชาติ  เด็กก็จะมีจิตใจและแสดงพฤติกรรมต่อสิ่งแวดล้อมเหมือนเช่นพ่อแม่    หรือเด็กที่เกิดมาในครอบครัวที่เป็นนักดนตรี ย่อมมีสิทธิ์ที่เป็นนักดนตรีสูงกว่าเด็กทั่วไป ตามที่เขาเรียกกันว่า "ลูกไม้ย่อมหล่นไม่ไกลต้น" หรือบางคนโชคดี  เกิดมาในครอบครัวที่มีพร้อมกับความพรั่งพร้อม มีเงินทองมากมาย มีชีวิตที่สุขสมบูรณ์ ย่อมมีโอกาสได้รับในสิ่งที่ดีกว่า   ... ฯลฯ
                  (2) สิ่งแวดล้อม  ได้แก่ สังคม สถาบันการศึกษา  ที่ทำงาน สิ่งมีชีวิตที่อยู่รอบตัว เทคโนโลยี่  ถิ่นกำเนิดหรือสภาพแวดล้อมที่โตมา รวมถึงผู้คนใกล้ชิดทั้งหลาย  .. ฯลฯ เชื่อว่าสิ่งแวดล้อมมีความสำคัญ มีอิทธิพลอย่างยิ่งในการหล่อหลอมตัวเราให้เป็นตาม   เพราะมนุษย์มีความสามารถในการปรับตัวให้สามารถอยู่รอดในสิ่งแวดล้อมที่อยู่(Adaptability) และเรียนรู้ที่จะอยู่กับมัน  รวมทั้งการปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น  
                    - สิ่งแวดล้อมจะเป็นตัวกำหนดการใช้ชีวิตให้เติบโตตามสภาพที่เป็นอยู่นั้นๆ  โดยผ่านการอบรมเลี้ยงดูของพ่อแม่ หรือผู้ปกครอง
                    - สิ่งแวดล้อมจะให้ประสบการณ์ ให้บทเรียน สร้างการเรียนรู้ ให้เกิดการปรับตัว และสามารถเอาตัวรอดต่อสิ่งที่เผชิญในปัจจุบัน 
                    - สิ่งแวดล้อมจะส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาด้าน ความรู้ ทักษะ ความคิด อารมณ์ จิตใจ เพื่อนำมาปรับใช้ในการดำรงชีวิต    
                    - กำหนดทางเลือก และโอกาส  เพื่อการตัดสินใจใช้ชีวิตในรูปแบบที่ต้องการ 
                    - สิ่งแวดล้อมที่ดี จะกำหนดความได้เปรียบ สร้างจุดแข็ง ให้สามารถนำไปปรับใช้ให้เป็นผลประโยชน์ได้ดี  .ฯลฯ
                      ตัวอย่างเช่น เป็นเรื่องจริงที่เด็กที่เกิดมาเป็นลูกชาวนา ครอบครัวทำนามาตั้งแต่บรรพบุรุษ เติบโตมาตามท้องทุ่ง ขี่ควาย ต้อนวัว  ซึ่งหลายคนก็เติบโตมาเป็นชาวนาตามพ่อแม่ บรรพบุรุษ  โดยไม่คิดเปลี่ยน  และก็มีบางคน เติบโตมากับการใฝ่เรียนรู้  พ่อแม่ส่งเสริมให้เข้ามาเรียนในเมือง  ได้เห็นสิ่งแวดล้อมที่แตกต่าง  เมื่อจบการศึกษาแล้ว ก็นำวิชาความรู้ที่เรียนมา มาทำการตลาด  คิดโมเดลขายข้าวสารผ่านโซเชียล  เปลี่ยนวิธีการขายจากเดิมที่ขายผ่านคนกลาง เป็นขายโดยตรงกับลูกค้า จนมีรายได้ที่ดีกว่าเดิม  พร้อมกับการพัฒนาชุมชนที่อยู่ให้เจริญขึ้น     หรือ  บางคนเกิดในชุมชนที่เป็นแหล่งขายยาเสพติด โตมากับคนเสพยา คนขายยา วิ่งยา ทั้งนักเลง หัวขโมย สิ่งแย่ๆถูกป้อนใส่ในสมองทุกวัน  เราก็จะทายคำตอบได้ว่าเขาจะเติบโตขึ้นมาเป็นอะไร หากไม่คิดปรับตัวเพื่อเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่เป็น  ซึ่งก็มีเด็กบางคนที่แสวงหาสิ่งที่ดีกว่า ไม่ยอมให้ชีวิตไหลไปตามสิ่งที่กำหนดไว้ ในสิ่งแวดล้อมเดิมๆ  โดยเขาพยายามทำทุกอย่างเพื่อเปลี่ยนชีวิตให้มีอนาคตที่ดีขึ้น  หรือ พ่อแม่บางคนส่งลูกเรียนในโรงเรียนที่มีมาตรฐาน มีคุณภาพในการเรียนที่ดี เพื่อหวังได้สิ่งแวดล้อมที่ดีกับลูก ซึ่งก็ต้องแลกมาด้วยเงินที่จ่ายเพิ่มขึ้น  หรือเวลาเลือกซื้อบ้าน หรือห้องพัก ก็มักจะเลือกทำเลที่ดี มีเพื่อนบ้านที่คิดว่าดี มีความปลอดภัย หวังจะให้สิ่งแวดล้อมที่ดีให้กับลูกที่ต้องเติบโตในอนาคต  หรือ ทุกคนล้วนมีความฝัน มีความหวังที่จะย้ายตัวเองออกจากสิ่งแวดล้อมที่ไม่พอใจหรือมีปัญหา เพื่อเริ่มต้นใหม่ในสิ่งที่ดีกว่า.... ฯลฯ 
                      มีเรื่องเล่าของทางยุโรปเกี่ยวกับทูตสวรรค์ (นกกระสา:The Stork) คาบเด็กมาเกิด และคนไทยนำมาดัดแปลงเล่าเป็นเรื่องสนุกว่า  ขณะที่นกคาบเด็กมาลอยบนกลุ่มเมฆ มองลงมาว่าจะเลือกบ้านหลังไหนดีเพื่อให้เด็กลงมาเกิด   นกก็ถามเด็กว่า "ถึงเวลาที่ต้องเลือกว่า จะลงไปเกิดที่บ้านหลังไหนดี" เด็กมองลงมาเห็นยอดแหลมคล้ายปราสาท ราชวัง คิดแล้วว่าจะมีชีวิตที่สุขสบาย มั่งคั่ง ไม่ต้องลำบาก  จึงบอกกับนกว่า "เอาหลังนี้แหล่ะ " ....ต่อมา พบว่าเกิดเป็นลูกชาวนา เพราะที่เห็นแหลมๆคือยอดกองฟางนั่นเอง      
                 (3)  โอกาส  ซึ่งเกิดได้จากต้องเราเป็นคนสร้างขึ้น  หรือมีสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมทำให้เกิดช่องทางในการพัฒนาชีวิตให้ดีขึ้น   บางทีจะเป็นเรื่องของจังหวะชีวิต ซึ่งเกิดกับทุกคนไม่เหมือนกัน  บางคนต้องเหนื่อยที่จะไขว้คว้า  บางคนนั่งเฉยๆ โอกาสก็มาหา  บางคนไม่เคยได้รับโอกาสดีๆเลย   ซึ่งก็ไม่สามารถอธิบายว่าอะไรคือสิ่งที่ทำให้เกิดขึ้น  เป็นสิ่งที่พิสูจน์ไม่ได้   จนต้องโยนไปเป็นเรื่องของ โชคชะตาหรือดวง  
                      - หากเรามีโอกาสไปเกิดกับพ่อแม่ หรือผู้ปกครอง ที่ดี ก็จะมีอนาคตที่ดี เพราะถูกเลี้ยงดูอย่างดี ได้รับการศึกษาที่ดี มีความเป็นอยู่ที่ดี มีสิ่งแวดล้อมที่ดี  เช่นเดียวกัน หากเราไม่สามารถเลือกเกิดได้ ดันโชคร้ายไปเกิดในพ่อแม่ที่ไม่ดี สิ่งแวดล้อมที่ไม่ดี  ไม่มีความพร้อมในการเลี้ยงดู  ถึงแม้จะเติบโตมาจากความเลวร้าย แต่ก็ใช่ว่าทุกสิ่งจะเปลี่ยนแปลงแก้ไขไม่ได้  หากเมื่อไหร่มองเห็นโอกาส จะสร้างจุดเปลี่ยนได้ เชื่อว่า ในชีวิตของคน ไม่มีอะไรที่ทำให้สุขหรือทุกข์ตลอดไป ทุกสิ่งเปลี่ยนแปลงได้เสมอ เพียงอย่าทิ้งโอกาสให้ลอยผ่าน โดยไม่คิดจะลงมือทำ 
                     - โอกาสเป็นเหมือนใบเบิกทางให้สามารถเปลี่ยนชีวิต ชนะชะตา ข้ามผ่านปัญหาได้ 
                     - โอกาสอยู่รายรอบตัว อยู่ที่มองให้เห็นไหม๊ และรู้จักที่จะใช้ให้เป็น
                     - แต่ก่อนมีคนพูดว่า "โอกาสหาซื้อไม่ได้"  แต่ตอนนี้ผมเชื่อว่า เราสามารถซื้อโอกาสได้ หากเรามีศักยภาพพอ        .ฯลฯ
                     ตัวอย่างเช่น  เป็นเรื่องจริงที่ผมพบเจอมา ในตอนไปทำงานที่สาขาของธนาคารในจังหวัดหนึ่ง เขตภาคกลาง  ตอนนั้นได้มีโอกาสรู้จักกับพนักงานสินเชื่อคนหนึ่ง ชื่อคุณน้อย วัยสามสิบกว่าปี  สัมผัสตอนนั้นรู้ว่า เป็นผู้หญิงที่ขยันทำงานมาก เรียบร้อย ขี้อาย เงียบๆ ก้มหน้าก้มตามทำงาน  และต่อมาประมาณ 6 เดือน ผมได้รับมอบหมายให้ไปติดตั้งระบบออนไลน์ และติดตั้งเครื่องเอทีเอ็มให้กับสาขาย่อยเปิดใหม่ ในอำเภอ เขตภาคกลาง  ซึ่งเป็นสาขาขนาดเล็ก มีพนักงานรวมทั้งสาขาเพียงสิบกว่าคน  โดยสำนักงานใหญ่จะคัดเลือกบุคลากรจากสาขาในเมือง มาลงทำงานที่สาขาย่อยแห่งนี้    ได้เจอกับคุณน้อย ซึ่งถูกส่งมาดำรงตำแหน่งเป็นผู้จัดการ(ป้ายแดง)ของสาขานี้  ตอนนั้นเจอกับคุณน้อย ที่มีบุคคลิกที่เปลี่ยนไป ไม่เหมือนที่เคยเห็น เธอเป็นผู้นำขึ้น  การเตรียมงานเปิดสาขาใหม่วุ่นวายมาก ต้องเตรียมทุกสิ่งให้พร้อม ซึ่งสาขาย่อนนี้ได้รับโอกาสจาก  ผู้ว่าราชการจังหวัดมาเปิด และผู้บริหารของธนาคารมาร่วมงานหลายคน     ในช่วงเสร็จงานตอนเย็น ได้มีโอกาสนั่งพูดคุยกัน  คุณน้อยก็เปิดใจว่า คิดไม่ถึงว่าจะได้มีโอกาสมาเป็นผู้จัดการสาขา เพราะไม่รู้งานด้านบัญชี การเงินเลย  ตั้งแต่เริ่มงานมาก็อยู่ในสายสินเชื่อมาตลอด   และเมื่อต้องมารับหน้าที่เป็นผู้จัดการ  ก็เกิดความกลัวว่าจะทำไม่ได้  แต่เมื่อโอกาสมาแล้ว ก็ต้องคว้าไว้  ต้องเรียนรู้งานใหม่หมด จากที่ลงบัญชีงบการเงินไม่เป็น ก็ต้องเรียนรู้ที่จะทำให้เป็น เพราะลูกน้องที่ส่งมาช่วยงาน ส่วนใหญ่ก็เป็นพนักงานใหม่ๆ ไม่รู้งาน   ตัวคุณน้อย ก็ต้องสอนงานให้ วางระบบให้   ขนาดต้องให้พนักงานขับรถที่เคยช่วยงานบัญชีที่สาขาในจังหวัด และอยู่ระหว่างปรับหน้าที่ มาช่วยทำบัญชีงบการเงินกับพนักงานน้องใหม่   เรียกได้ว่า พนักงานทุกคนต่างช่วยกันทำทุกอย่างในผ่านพ้นไปได้     ท้ายบทสนทนา ผมได้ให้กำลังใจ และบอกคุณน้อยว่า เมื่อถึงเวลาของเรา เราก็จะทำได้  ไม่มีอะไรยากไปว่า ความตั้งใจ ผ่านมันให้ได้  มันไม่ง่ายก็จริง แต่ก็ไม่ต้องกลัว ไม่มีอะไรน่ากลัว ทำโอกาสที่ได้รับมาให้ดีที่สุด ผลจะออกมายังไง เราได้ทำดีที่สุดแล้ว
จึงไม่ต้องกังวล  ยังมีหลายคนที่ไม่มีโอกาสเช่นนี้....    ในวันเปิดสาขาใหม่  ลูกค้าเต็มสาขา ถึงแม้จะวุ่นวายแต่ก็ผ่านพ้นไปด้วยดี ทุกคนผลึกกำลังช่วยเหลืองานกันเป็นอย่างดี  ได้เห็นรอยยิ้มของคุณน้อยในช่วงปิดบริการ  ผมอยู่ช่วยงานสาขานี้ 1 สัปดาห์    ได้เรียนรู้ว่า ไม่ว่าจะเป็นยังไง เมื่อถึงเวลาที่เราต้องทำ ไม่มีอะไรเกินขีดความสามารถ หากเรามีใจนักสู้  ทุกสิ่งจะผ่านไปได้   เชื่อเถอะว่าเมื่อผ่านพ้นไปหลายปี หากเราหวนกลับมาคิดถึงช่วงเวลานี้ เราก็จะยิ้มและบอกกับตัวเองว่า  ตอนนั้นเราไปกลัวอะไร มันก็แค่เรื่องเล็กๆเท่านั้น บนโลกนี้ยังมีเรื่องอีกมากมายที่ยิ่งใหญ่กว่าให้เราทำ 
                 (4)  ตัวเอง    ผมเชื่อว่าแม้เราเลือกเกิดไม่ได้ แต่ตัวเราเองก็จะเลือกที่จะอยู่ จะเป็นได้ เมื่อเรามีความรักดี มีความตั้งใจ มีแรงปรารถนาที่แน่วแน่ เราก็สามารถที่จะเปลี่ยนแปลงชีวิตได้  เพราะตัวเองเป็นตัวเอกที่จะทำให้ทุกสิ่งเกิดขึ้นได้  ซึ่งการเป็นตัวเองได้ มาจากอิทธิพลที่กล่าวมา สุดท้ายการตัดสินใจว่าจะเลือกทางเดินแบบไหน ก็ขึ้นอยู่กับตัวเรงเอง 
                     - ตัวเองสามารถนำพาตัวเองไปสู่สิ่งแวดล้อมที่ดีได้ 
                     - ตัวเองสามารถสร้างโอกาสที่ดีได้ และตัดสินใจเลือกทางที่อยากเป็นได้
                     - ความคิด การลงมือทำ การเปลี่ยนแปลง สร้างขึ้นมาจากตัวเอง 
                     - ความสำเร็จ มาจากตัวเรามากกว่าสิ่งอื่น ถึงแม้จะมีสิ่งแวดล้อมที่ดี  มีโอกาสที่ดี  มีคนช่วยมากมาย  แต่หากตัวเราไม่ได้เรื่อง ย่อมไม่เกิดความสำเร็จ 
                        ....ฯลฯ
                   ตัวอย่างเข่น ผมเคยรู้จักน้องที่ทำงานที่อยู่คนละแผนก สังเกตุเห็นเธอมาที่ทำงานตั้งแต่เช้าทุกวัน  เธอจะทำเป็นอาหารกล่องมาจากบ้าน เพื่อขายให้กับเพื่อนพนักงานที่สั่งไว้ ประมาณสิบกว่ากล่อง ทั้งๆที่เธอไม่มีรถขับ แต่ใช้วิธีหอบหิ้วขึ้นรถไฟมาลงที่ทำงาน ยังไม่รวมน้ำพริกกากหมู พริกทอด ที่ใส่เป็นกระปุกขายตามออเดอร์ เรียกได้ว่า ขยันมาก  ทั้งๆที่บริษัทออกกฏไม่ให้พนักงานขายของในที่ทำงาน  แต่เธอก็มีวิธีของเธอ ที่ทำเนียน ไม่ได้ขายแบบชัดเจน และเธอก็สามารถไม่ให้กระทบกับงานที่ทำประจำของเธอ ที่สำคัญเพื่อร่วมงานก็สนับสนุนสิ่งที่เธอทำ   ผมเคยถามเธอว่า "ทำไมถึงขยันหาเงิน"    เธอตอบว่า "มีภาระที่ต่อใช้ในเรื่องการรักษาแม่ที่นอนป่วยติดเตียง และมีเพียงน้องที่ไม่ได้ทำงานดูแลอยู่  ครอบครัวไม่ได้ร่ำรวย  มีรายได้จากการทำงานออฟฟิคไปเดือนๆ มีภาระต้องจ่ายให้กับคนอีก2คนที่ไม่มีรายได้ จึงต้องยอมทำทุกสิ่ง เพราะเธอเป็นเหมือนเสาหลักของครอบครัว "    เธอเล่าให้ฟังว่า  ไม่เคยได้ไปเที่ยวไหนเหมือนคนอื่น ตอนเย็นของทุกวันต้องรีบกลับ ไปซื้อวัสถุดิบที่ตลาดทางผ่านกลับบ้าน เข้าครัวทำอาหารกินกับครอบครัวและ ช่วยกันเตรียมวัตถุดิบ  แล้วรีบนอน เพราะต้องตื่นตีสามเข้าครัวมาทำอาหาร กว่าจะเสร็จก็ตีห้า อาบน้ำ แต่งตัว เดินทางมาทำงาน  เธอทำยังงี้มานับปี เธอบอกว่า อยากเก็บเงินได้สักก้อน เพื่อเปิดร้านขายข้าวแกงแถวบ้าน เพราะอีกหน่อยก็คงขายลำบากในบริษัท และออเดอร์ในแต่ละวัน ก็ถูกจำกัด  ผมเคยสั่งมาลองกินแล้ว โดยเฉพาะน้ำพริกที่เธอทำเอง รสมือดีมาก ยังแซวๆเลยว่า เปิดร้านได้เลย   มีอยู่ช่วงหนึ่งที่ผมต้องเดินทางไปทำงานที่ต่างจังหวัด หายไป1 เดือน กลับมานั่งโต๊ะทำงาน ไม่เจอเธอ ได้ยินจากเพื่อนว่า แม่เธอเสียแล้ว เธอลาไปจัดการงานศพแม่   และผมก็ไปทำงานให้อีกบริษัท (มีหน้าที่เป็นที่ปรึกษาเรื่องระบบเทคโนโลยี่) หายไปอีก 2 อาทิตย์กลับมา พบว่า น้องได้ลาออกไปเปิดร้านขายข้าวแกง แถวบ้าน ตามที่เธอเคยพูดไว้   ในใจก็อดที่จะยินดีกับการตัดสินใจของเธอ  หลายเดือนต่อมาได้มีโอกาสผ่านไปทางร้านที่เธออยู่ จึงแวะไปหา อดที่จะยินดีกับความสำเร็จของเธอ เพราะลูกค้าเยอะมาก เธอมีลูกน้อง 5-6 คน มีน้องสาวที่เป็นแคชเชียร์ ส่วนตัวเธอคุมเรื่องครัวและบริการหน้าร้าน  ได้แสดงความยินดีและชื่นชมกับการตัดสินใจกับเธอ และเธอบอกว่า กำลังจะขยายร้าน และเก็บเงินสร้างโรงงานทำน้ำพริกขาย  ขณะที่กำลังเดินออกจากร้านรู้สึกว่า คนเราเลือกเกิดไม่ได้ หากมีความขยัน อดทน ไม่ยอมแพ้ มีปัญญา และความสามารถ ย่อมนำพาชีวิตไปสู่สิ่งที่ดี เลือกเส้นทางที่ดีๆให้กับชีวิตได้ด้วยตัวเอง  
                   หากบุญคือความสุขที่เกิดขึ้นในใจ และกรรม(การกระทำ)คือผลของการได้กระทำดี หรือไม่ดี(ชั่ว)  ผมเชื่อว่า บุญหรือกรรม สร้างสุข/ทุกข์ให้เกิดขึ้นในใจของเราในชาตินี้  เกิดบนของเส้นเวลาที่เรายังใช้ชีวิต  เมื่อเวลาเราหมดลง บุญและกรรมก็จบสิ้นลง  ไม่มีผลไปถึงการเกิดใหม่ (ที่เชื่อว่ามี)   เราจะมีสุข มีทุกข์ ขึ้นอยู่กับการกระทำของเรา  ส่วนผลของความทุกข์ที่เกิดจากกรรม(ไม่ดี) นอกจากจะเกิดในใจที่ตัวเรา ก็อาจไปสร้างทุกข์ให้กับคนอื่น  ทั้งที่รู้และไม่รู้  หากไม่มีการจบกรรมลง และยังไม่รู้ตัว ทำกรรมสะสมไปอีก  ผลของกรรมย่อมเกิดขึ้นในอนาคตแน่นอนในช่วงชีวิตนี้ หนีไม่พ้น  อย่าลืมนะว่า ทุกคนถูกตีตราวันหมดอายุไว้แล้ว เป็นตราประทับที่ถูกซ่อนไว้ ไม่มีใครรู้ แม้แต่ตัวเราเอง   ทุกคนมีปลายทางที่เดียวกัน  แต่เดินทางไปถึงช้าเร็วต่างกัน   ถึงแม้เราเลือกเกิดมาไม่ได้ แต่สิ่งหนึ่งที่เราทำได้คือ การใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่า มีความหมายที่ได้เกิดมาในแต่ละวัน  มองให้เห็นความหมายของการใช้ชีวิต รักให้เป็น ใช้ให้เป็น อยู่ให้เป็น คบคนให้เป็น มองเห็น เข้าใจ และยอมรับความเป็นจริงให้ได้  ไม่ยึดติด และปล่อยวางกับสิ่งที่ทำให้เกิดทุกข์   อย่าเอาเวลาที่เหลืออยู่ไปเสียเวลาในการคิด โกรธ เกลียด อิจฉา  ไม่มีประโยชน์ต่อชีวิตเรา  เอาเวลาไปหาความสุขใจที่แท้จริงในปัจจุบัน  ทำในสิ่งที่ชอบ ที่พอใจ  ชีวิตของมนุษย์สั้นนัก อีกหน่อยก็ต้องจากกันไป    เราไม่รู้หรอกว่า การเดินทางของเราจะสิ้นสุดลงในเพียงชีวิตเดียวที่เรียกว่า "ชาตินี้"  หรือเป็นแค่จุดเริ่มต้นของการเดินทางต่อไปอีกยาวนานในภพหน้า (โดยมีกรรมเป็นตัวกำหนด)

"สิ่งทั้งปวงเป็นไปตาม กฏเกณฑ์ของธรรมชาติ
 สิ่งทั้งปวงมีความเป็นเช่นนั้นเอง ในตัวมันเอง
 ซึ่งมันจะต้องเป็นเช่นนั้นเอง  เป็นอย่างอื่นไม่ได้
 เราอย่าไปฝืน อย่าไปบังคับชนิดที่บังคับไม่ได้ " 

                                                   จดหมายเหตุพุทธทาส

พ่อหมูตู้